21 лютага ў свеце адзначаўся Дзень роднай мовы – свята, якое нагадвае кожнаму з нас, што без роднай мовы немагчыма адчуваць сябе часткай свайго народу. У нашай краіне, якая існуе ва ўмовах двухмоўя, гэта асабліва важна. На сёняшні дзень у свеце налічваецца больш за сем тысяч моў. Палова з іх знаходзіцца пад пагрозай знікнення.Свята з’явілася ў 1999 годзе па ініцыятыве ЮНЕСКА і з 2000 года адзначаецца штогадова з мэтай захавання моўных і культурных традыцый, якія грунтуюцца на ўзаемаразуменні, цярпімасці і дыялогу. Трэба адзначыць, што сярод 25 суаўтараў рэзалюцыі ЮНЕСКА была і Беларусь. Дзень святкавання – 21 лютага – быў абраны таму, што ў гэты дзень у 1952 годзе загінулі пяць студэнтаў, якія змагаліся за наданне бенгальскай мове статусу дзяржаўнай у тагачасным Пакістане і адстойвалі права вучыцца на роднай мове.
Свята роднай мовы – нагода для носьбітаў любой мовы яшчэ раз задумацца аб лёсе той адзінай, якую мы завём матчынай, на якой думаем, на якой вымавілі першае слова і на якой размаўлялі нашы продкі. Родная мова шмат не патрабуе. Але калі ўжо назваў яе роднай, калі лічыш яе такой для сябе – павінен жа быць перад ёй хоць нейкі абавязак.
21 лютага ў бібліятэках ДУ «Сетка публічных бібліятэк горада Гомеля» прайшла акцыя «Размаўляй са мной па-беларуску!». На працягу дня супрацоўнікі размаўлялі з наведвальнікамі на беларускай мове, чытачоў знаёмілі з літаратурай беларускіх аўтараў.
20 студзеня ў цэнтральнай гарадской бібліятэцы імя А.І.Герцэна быў праведзены цыкл мерапрыемстваў «Данесці скарб – нашу родную мову», арыентаваны на чытачоў любога ўзросту.
На сектары уліку прайшла акцыя «Мае любімыя беларускія словы», падчас якой чытачы выраблялі «беларускі рамонак», перакладаючы словы з рускай мовы на беларускую. Нехта карыстаўся слоўнікам, хтосьці злёту перакладаў словы на беларускую мову. Кожны чытач з цікавасцю прымаў удзел, і беларускія рамонкі расквітнелі вельмі хутка. У бібліятэцы на працягу дня гучалі галасы беларускіх паэтаў-класікаў Янкі Купалы, Якуба Коласа, песні на словы Максіма Багдановіча, Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча і беларускія народныя песні.
Для навучэнцаў Гомельскага палітэхнічнага каледжа супрацоўнікі бібліятэкі правялі літаратурную гадзіну «Сэрцам роднага слова краніся». Каб пашырыць веды, навучэнцы здзейснілі экскурс і дазналіся аб узнікненні беларускай мовы, побыту народа. Цікава прайшоў конкурс «Хуткі розум», падчас якога хлопцы і дзяўчаты адказвалі на пытанні па беларускай культуры і літаратуры. Таксама юнакі ўспаміналі беларускі фальклор ў гульні «Збяры прыказку», дзе па пачатку фразы трэба было ўспомніць прыказку і працягнуць яе. За правільны адказ удзельнікі атрымлівалі салодкія падарункі. Вучні паказалі якасныя веды па гісторыі нашай краіны.
У аддзеле мастацкай літаратуры чытачам прапанавалі ўзгадаць беларускія прыказкі і прымаўкі і суаднесці пачатак выраза з яго канцоўкай. Рознапланавыя кніжна-ілюстрацыйныя выставы суправаджалі ўсе акцыі і мерапрыемствы ў гэты дзень. Супрацоўнікі аддзела абслугоўвання размаўлялі па-беларуску і стымулявалі чытачоў падтрымаць іх у гэтай акцыі.
Сапраўды, у спадчыну нам засталася ўнікальная мова. Паводле даследаванняў ЮНЭСКА, беларуская мова з’яўляецца самай мілагучнай пасля італьянскай. Багатая, жывая, песенная і старажытная… Яна заслугоўвае таго, каб людзі мову любілі і на ёй гаварылі, – такая галоўная тэма мерапрыемстваў, прысвечаных Міжнароднаму дню роднай мовы.
Бібліятэка-філіял №2 для наведвальнікаў падрыхтавала выставу-рэкамендацыю сучаснай беларускай літаратуры «Далучыся да роднага слова», а таксама акцыю-філворд «Першыя родныя словы». Тыя, хто знайшоў як мага больш беларускіх слоў на філвордзе, атрымалі падарункі: кнігі беларускіх класікаў і дзіцячыя размалёўкі па беларускіх народных казках.
Вучні ДУА «Сярэдняя школа №38 г. Гомеля» прынялі ўдзел у квэсце «Цуды чароўнага куфэрка». Дзеці атрымалі карту вандроўніка з пералікам прыпынкаў, на кожным з якіх было падрыхтавана заданне.
Першы прыпынак быў «Лінгвістычны». Дзяўчынкам і хлопчыкам патрэбна было ўспомніць як мага больш беларускіх прыказак, адгадаць загадкі, расшыфраваць пажаданне Кузьмы Чорнага дзецям, для чаго спатрэбілася добрае веданне алфавіта. На прыпынку «Перакладчык» дзеці пераклалі словы і тэкст з рускай мовы на беларускую і ўзгадалі самых знакамітых перакладчыкаў-землякоў. Наступны прыпынак «З рога – усяго многа» патрабаваў веданне народных мудрасцей. Каб правільна злажыць іх, дзецям даваліся падказкі-рэбусы. На прыпынку «Энцыклапедычны» ўдзельнікі квэсту праверылі веданне біяграфій вядомых беларусаў, дазналіся шмат цікавых фактаў аб асветніках Беларусі. На прыпынках «Этнаграфічны» і «Святы і абрады» наведалі бібліятэчны музей народнага побыту і ўзгадалі назвы рэчаў, адзення, якімі карысталіся нашы продкі; адказалі, для чаго гэтыя рэчы выкарыстоўваліся; а таксама назвалі па адным народным свяце на кожную пару года, ды па карцінках узгадалі самыя важныя народныя святы, якія беларусы святкуюць і па гэты дзень.
А вучні ДУА «Гімназія №36 г.Гомеля імя І.Мележа» наведалі майстэрню казачнай выцінанкі «Выцінанка-забаўлянка». Яны дазналіся, адкуль з’явілася выцінанка, як упрыгожвалі свае хаты з дапамогай «выразанак» нашы продкі. Дзеці паглядзелі мультфільм па беларускай казцы «Піліпка» і зрабілі выцінанку з выявай самага любімага казачнага персанажа – коціка. Пакуль выразалі выцінанкі школьнікі слухалі розныя гісторыі пра любімых усімі «мурлык».
У бібліятэцы-філіяле №3 імя Е.Раманава прайшоў урок-абмеркаванне «Родная мова. Мая Радзіма». Выкладчык нядзельнай школы храма святога дабравернага князя Аляксандра Неўскага Ірына Ігнатовіч сустрэлася з вучнямі 8 і 9 класаў ДУА «Сярэдняя школа №4 г. Гомеля імя У.Маркелава».
Ірына Валянцінаўна звярнулася да гісторыі беларускай нацыі і беларускай мовы; распавяла, што ў Рэспубліцы Беларусь дзве дзяржаўныя мовы і што шматмоўныя дзяржавы яшчэ Швейцарыя (4 мовы), Бельгія (2 мовы). Гаворка ішла аб жывых і мёртвых мовах, у тым ліку аб узнікненні старажытнаяўрэйскай мовы (іўрыту), на якой не размаўлялі на працягу 2 тысяч гадоў, а цяпер іўрыт – дзяржаўная мова Ізраіля. Абмеркавалі міграцыю насельніцтва і тое, што не кожны чалавек можа прыжыцца ў чужом асяроддзі, іншай ментальнасці. Нездарма ў старажытнасці, калі чалавека выганялі з краіны, ён лічыўся ізгоем. Ён быў без роду і племені. Гісторыя ведае нямала прыкладаў, калі са свайго месцажыхарства выганяліся цэлыя народы. Так, падчас кіравання каралевы Іспаніі Ізабелы з краіны былі выгнаны ўсе, хто не з’яўляўся католікам. Ірына Валянцінаўна прапанавала вучням разгадаць загадкі на беларускай мове, растлумачыць значэнне беларускіх слоў і перакласці іх на рускую мову.
На жаль, паводле дадзеных апошняга перапісу большасць насельніцтва Беларусі лічыць роднай не беларускую, а рускую мову. Напрыканцы ўроку было сказана пра тое, што лёс роднай мовы залежыць ад кожнага з нас. Канешне, у адзіночку чалавек не можа ажыццявіць маштабную ідэю па ўмацаванні роднай мовы, адмысловага стаўлення да яе і павагі. Аднак, калі над гэтым задумаюцца тысячы, то лёс мовы пачне мяняцца ў лепшы бок.
Аб любові да роднай мовы, пачуцці нацыянальнай годнасці і гонару за свой народ пагаварылі 21 лютага ў бібліятэцы-філіяле №6. Удзельнікамі гадзіны «Да роднай мовы крок зрабі» сталі вучні 11 «А» класа ДУА «Сярэдняя школа №22 г. Гомеля». Падлеткам было прапанавана паўдзельнічаць у апытанні «Якую мову вы лічыце роднай?». На вялікае сэрца патрэбна было прымацаваць маленькае да таго колеру, які адпавядаў роднай мове. Чырвоны колер сімвалізаваў беларускую мову, а чорны – рускую. З дапамогай сэрца бібліятэкары ўпэўнеліся, што менавіта беларуская мова з’яўляецца роднай амаль для ўсіх удзельнікаў апытання.
Вучні даведаліся пра гісторыю роднай мовы, паглядзелі відэаролік «Цікавыя факты пра родную мову», паразмаўлялі пра неабходнасць захавання такой мілагучнай мовы. На працягу ўсяго мерапрыемства гучалі вершы пра родную мову Юрася Свіркі, Аляксея Пысіна, Максіма Танка і іншых паэтаў, запісы песень «Спадчына» ў выкананні ансамбля «Песняры», «Родная мова» – Валерыя Дайнекі. Падчас гульнявой праграмы было прапанавана адгадаць загадкі і рэбусы, падабраць да розных прадметаў беларускія назвы, перакласці безэквівалентныя словы з беларускай мовы на рускую, вывучыць 10 невядомых слоў і запомніць іх значэнне, успомніць прыказкі.
У кожнага ёсць сваё любімае беларускае слова, таму напрыканцы мерапрыемства школьнікі прымацавалі да намалёванага бусла, сімвала нашай краіны, пёры, на якіх былі напісаны любімыя беларускія словы. Гэта сімвалізавала жаданне, каб бусел данёс да кожнага жыхара нашай планеты, якая прыгожая наша беларуская мова. На памяць аб мерапрыемстве кожны вучань атрымаў закладку «Ветлівыя словы».
У бібліятэцы-філіале №7 імя Якуба Коласа 21 лютага адбылася літаратурная сустрэча «Не пакідайце ж мовы нашай беларускай». Багацце беларускай мовы, творчае жыццё Гомельшчыны і Палескага краю сталі асноўнымі тэмамі гутаркі студэнтаў Гомельскага дзяржаўнага каледжа чыгуначнага транспарту Беларускай чыгункі і старшыні Гомельскага абласнога аддзялення ГА «Саюз пісьменнікаў Беларусі», празаіка, публіцыста і драматурга Уладзіміра Гаўрыловіча.
У дзіцячай бібліятэцы-філіяле №12 імя С.Маршака ўсім наведвальнікам 21 лютага прапанавалі прыняць удзел у бліц-гульні «Смак роднай мовы». Трэба было перакласці словы з рускай мовы на беларускую і наадварот. Выклікалі цяжкасць некаторыя словы са школьнай праграммы, такія як «шкарпэткі», «бэз», «кашуля» і інш.
Таксама 21 лютага для вучняў 3 «А» і 3 «В» класаў ДУА «Дзіцячы сад-пачатковая школа №63 г.Гомеля» супрацоўнікі бібліятэкі правялі гадзіну роднай мовы «Па-беларуску кажуць так…». Вучні даведаліся, чаму менавіта 21 лютага святкуецца Дзень роднай мовы, колькі моў ёсць у свеце, чым яны адрозніваюцца і што такое родная мова; адгадвалі загадкі, успаміналі свае любімыя беларускія словы.
Дзеці пачулі пра шматгранную авсетніцкую дзейнасць Ефрасінні Полацкай, Кірылы Тураўскага, Францыска Скарыны і іх уклад у развіццё беларускай мовы і літаратуры. Таксама бібліятэкар пазнаёміла школьнікаў з беларускім дзіцячым часопісам «Вясёлка» і прапанавала паслухаць радкі з вершаў беларускіх паэтаў, надрукаваных у часопісе. Падчас мерапрыемства прагучалі вершы Пімена Панчанкі, Максіма Багдановіча, Максіма Танка, Янкі Купалы, Якуба Коласа, Рыгора Барадуліна.
У дзіцячай бібліятэцы-філіяле №15 напярэдадні свята прайшло мерапрыемства «Займальны родны алфавіт». Удзельнікі клуба «Умняша», вучні 2 «В» класа ДУА «Сярэдняя школа №57 г. Гомеля», ажыццявілі вандроўку па краіне літар.
Школьнікі даведаліся, як адзначаецца Дзень роднай мовы ў свеце і якая прыгожая і мілагучная беларуская мова. Вучням прапанавалі ўзгадаць беларускі алфавіт і назваць самую адметную ў ім літару. Усе гуртам адказалі, што гэта літара «Ў», таму што яна адсутнічае ў рускай мове. Дзеці здзівіліся, калі даведаліся, што ў старажытным беларускім горадзе Полацку ўстаноўлен помнік гэтай літары.
Удзельнікі клуба паспрабавалі сябе ў ролі перакладчыкаў у гульні з мячом. Вядучы называў беларускае слова і кідаў мяч, а дзеці павінны былі перакласці слова на рускую мову і вярнуць мяч вядучаму. У наступным заданні перад вучнямі ляжалі літары, а на кожнай з іх было напісана, што трэба зрабіць. Літары В, Д і Ж прапанавалі адгадаць загадкі, у адказах на якія ёсць гэтыя самыя літары. Літара Г прапанавала прыняць удзел у народнай гульне «Ляцяць птушкі», што вельмі спадабалася вучням і пацешыла іх, таму што яны не заўсёды ўважліва слухалі вядучага, выконвалі не тое і смяшылі сяброў і сябе. Літары К і О прапанавалі прачытаць вершы Васіля Віткі «Кніга» і «Ого!». Асаблівую радасць даставіла вучням заданне літары П, у якім патрэбна было ўсім разам патанчыць і праспяваць песню «Усе мы родам з дзяцінства».
Асноўная мэта незвычайнай вандроўкі – папаўненне славарнага запасу беларускімі словамі. На прыканцы мерапрыемства ўдзельнікі клуба «Умняша» паведамілі настаўніцы і сябрам, з якімі беларускімі словамі яны пазнаёміліся.
скачать dle 10.4фильмы бесплатно
_001_Curved-Text.png)